Η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ κι η ενασχόληση με το κινητό κατά την οδήγηση είναι απίστευτα επικίνδυνες συνήθειες και θα μπορούσαν εύκολα να οδηγήσουν στον θάνατο. Υπάρχει όμως κάτι εξίσου επικίνδυνο που τείνει να μην εκτιμάται όσο θα έπρεπε, η οδήγηση ενώ είστε νυσταγμένος. Όταν είστε κουρασμένος, είστε κίνδυνος για τον εαυτό σας και τους άλλους στον δρόμο, ακόμα κι δεν έχετε πιει ούτε μία σταγόνα αλκοόλ και κρατάτε το τηλέφωνό σας στην τσέπη σας. Το χειρότερο είναι ότι συστηματικά οι περισσότεροι υποτιμούμε το πόσο κουρασμένοι είμαστε ενώ βρισκόμαστε πίσω από το τιμόνι.
Η American Automobile Association (AAA) διεξήγαγε πρόσφατα μια μελέτη σχετικά με την υπνηλία πίσω από το τιμόνι κι ανέδειξε κάποια ανησυχητικά αποτελέσματα. Χρησιμοποιώντας έναν προσομοιωτή οδήγησης, οι ερευνητές δημιούργησαν μια νυχτερινή διαδρομή 150 μιλίων (240 χιλιομέτρων) σε αυτοκινητόδρομο. Όσο πιο γρήγορα ολοκλήρωνε κάποιος τη διαδρομή, τόσο περισσότερα χρήματα θα αποκόμιζε. Υπήρχαν επίσης προσομοιωμένες στάσεις ανάπαυσης, κάτι σαν τα δικά μας ΣΕΑ, κάθε 30 χιλιόμετρα που θα επέτρεπαν στους συμμετέχοντες να κάνουν ένα διάλειμμα από την οδήγηση, να κοιμηθούν, να φάνε ένα σνακ ή να πιουν καφέ. Οι ερευνητές παρακολούθησαν επίσης πόσο κουρασμένοι είπαν ότι ένιωθαν οι συμμετέχοντες, καθώς και πόσο συχνά έκλειναν τα μάτια τους.
Ένα ανησυχητικό εύρημα ήταν ότι οι συμμετέχοντες σπάνια έκαναν διαλείμματα, εκτός κι αν ένιωθαν πάρα πολύ έντονη υπνηλία. Κι όμως, μεταξύ εκείνων που δήλωσαν ότι νιώθουν πολλή υπνηλία, οι οδηγοί εξακολουθούσαν να αρνούνται να σταματήσουν. Αυτό συνέβαινε επειδή σε πολύ μεγάλο ποσοστό, οι οδηγοί υποτίμησαν το πόσο κουρασμένοι ήταν. Μπορούσαν να αναγνωρίσουν ότι νυστάζουν, αλλά όταν είπαν ότι ένιωθαν χαμηλό επίπεδο υπνηλίας, μόνο το 25% είχε σωστή επίγνωση της κούρασής του. Το 75% ήταν πιο κουρασμένο από όσο δήλωνε. Και μεταξύ των οδηγών που έκλεισαν τα μάτια τους για τουλάχιστον 15 δευτερόλεπτα, το 25% εξακολουθούσαν να βαθμολογούν το επίπεδο υπνηλίας τους ως χαμηλό.
Έτσι, όχι μόνο οι συμμετέχοντες πίεσαν τους εαυτούς τους να συνεχίσουν να οδηγούν ακόμα κι όταν ένιωθαν κουρασμένοι, αλλά έκαναν επίσης κακή δουλειά αξιολογώντας πόσο νυσταγμένοι ήταν στην πραγματικότητα. Κάποιος θα αντιτείνει ότι υπήρχε το χρηματικό έπαθλο κι ότι δεν ήταν μια πραγματική οδήγηση σε αυτοκινητόδρομο που θα μπορούσε να έχει μοιραία αποτελέσματα. Όμως, οι οδηγοί στον πραγματικό κόσμο έχουν επίσης τα δικά τους κίνητρα για να φτάσουν στον προορισμό τους χωρίς να σταματήσουν κι αυτό οδηγεί σε έναν τρομακτικό αριθμό θανάτων. Το AAA Foundation for Traffic Safety εκτιμά ότι μεταξύ 16 και 21% όλων των θανατηφόρων ατυχημάτων στις ΗΠΑ αφορούν κουρασμένους/νυσταγμένους οδηγούς.
«Η υπνηλία κατά την οδήγηση είναι πολύ επικίνδυνη και δεν υποχωρεί ούτε βελτιώνεται με τη συνέχιση της οδήγησης», δήλωσε ο Δρ David Yang, Πρόεδρος κι Εκτελεστικός Διευθυντής του Ιδρύματος. «Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε τους οδηγούς να αξιολογούν σωστά τα πρώιμα προειδοποιητικά σημάδια υπνηλίας, ώστε να μπορούν να σταματήσουν, να ξεκουραστούν και στη συνέχεια να συνεχίσουν το ταξίδι τους όσο το δυνατόν πιο ασφαλείς».
Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι όταν αρχίζετε να αισθάνεστε κουρασμένοι πίσω από το τιμόνι, πιθανότατα είστε πιο κουρασμένοι από ό, τι νομίζετε ότι είστε. Κι ακόμα κι αν έχετε οδηγήσει στο παρελθόν κουρασμένοι και δε συνέβη τίποτα κακό, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι αυτή τη φορά δε θα συμβεί κάτι απαίσιο. Κάντε διαλείμματα πιο συχνά από όσο νομίζετε ότι πρέπει και μη φοβάστε να σταματήσετε για έναν καφέ ή έναν υπνάκο. Σίγουρα θα σας επιβραδύνει, αλλά δεν αξίζει να ρισκάρετε.